Những KTS nổi tiếng thế giới

[gp14 1.134]

Norman Foster

Vài năm trở lại đây, hàng loạt những công trình mới, ấn tượng và giành được nhiều lời ngợi khen nhất của các KTS toàn cầu đều có cùng "nguồn gốc" từ tập đoàn Foster & Partners do KTS người Anh, Norman Fosters, đứng đầu.

 

KTS Norman Fosters, sinh năm 1935, trong một gia đình lao động. Từ khi còn nhỏ, ông đã có niềm say mê với kiến trúc, đặc biệt là những công trình của những KTS nổi tiếng như Frank Lloyd Wright và Le Corbusier. Ông tốt nghiệp ĐH Kiến trúc tại Manchester và sau đó nhận học bổng toàn phần chuyên ngành Kiến trúc tại ĐH Yale nổi tiếng ở Mỹ. Tại đây, ông đã hoàn thành bằng Master và gặp lại người bạn cũ Richard Rogers, cơ hội để hình thành văn phòng kiến trúc Team 4.

 

Sau khi Team 4 sụp đổ, năm 1967, ông cùng Wendy Cheeseman thành lập Foster Associates, sau này trở thành Foster & Partners. Foster Associates đã tạo nên những công trình đột phá tại Anh và tiếng tăm của Norman ngày càng nổi bật. Khách hàng tìm đến với Foster & Partners ngày càng nhiều và hầu hết các công trình được thực hiện đều rất hoành tráng và gây được tiếng vang lớn. Có thể kể ra đây những tác phẩm kiến trúc như tòa nhà quốc hội Đức, tòa thị chính London, tòa nhà 30 St Mary Axe... Ông đã giành được rất nhiều giải thưởng kiến trúc danh giá, trong đó có giải Pritzker Architecture năm 1999.

 

Norman Foster đã có 3 đời vợ. Người vợ đầu của ông là đối tác làm việc lâu năm, qua đời năm 1989 vì bị ung thư. Người vợ thứ hai gốc Ấn Độ chỉ sống với Foster một thời gian ngắn và ly dị năm 1998. Vợ hiện nay của ông là Elena Foster, từng là phóng viên và đã giảng dạy tại ĐH Cambridge. Ông có tổng cộng 6 người con (5 trai và 1 gái).

 

Một số công trình của Foster&Partners, đa phần ở Anh:

 

 

Tòa nhà Hearst Tower tại New York (Mỹ) là một công trình hoàn toàn bằng kính, nhưng điều đặc biệt là nó được xây dựng trên phần tòa nhà 6 tầng Joseph Urban đã có sẵn theo phong cách kiến trúc Art Deco. Công trình là một thiết kế tiêu tốn ít năng lượng nhất, nên nơi đây được coi là mô hình văn phòng tiêu biểu cho một môi trường phát triển bền vững.

 

Sau khi thống nhất đất nước, Quốc hội Đức hoạt động dựa trên bốn vấn đề chính: là một diễn đàn dân chủ, đảm bảo sự tiếp cận của công chúng, nhạy cảm đối với lịch sử và chương trình làm việc phải lấy môi trường làm trọng tâm. Chính vì vậy, việc cải tạo công trình nhấn mạnh đến giá trị của sự minh bạch và rõ ràng, đỉnh vòm bằng kính của tòa nhà quốc hội Đức đã trở thành hình ảnh quen thuộc mới ở thủ đô Berlin, biểu tượng của tiến trình dân chủ mạnh mẽ của nước Đức.

 

Cầu thiên nhiên kỷ (Millennium Bridge) là một thiết kế đặc biệt giữa vô số những cây cầu bắc qua sông Thames. Một chiếc cầu treo có thiết kế khá nông, được làm cho phép người đi bộ không bị cản trở tầm nhìn và hoàn toàn có thể thoải mái quan sát quang cảnh xung quanh dòng sông. Vào ban ngày, cây cầu trông như một dải ribbon bằng thép, nhưng khi trời tối, bất kỳ ai cũng có thể trông thấy nó giống như một lưỡi dao ánh sáng.

Tọa lạc bên bờ nam của sông Thames, Tòa thị chính London là một trong những công trình mới và là biểu tượng thế kỷ mới của thủ đô xứ sương mù. Khai thác những công nghệ đã được ứng dụng trước đó tại nhà quốc hội Đức, tòa thị chính London là một thiết kế trong suốt, nhưng luôn thân thiện với môi trường và là một công trình có tính bền vững cao.

Nhà ga hàng không lớn nhất và cũng tiên tiến nhất thế giới theo thiết kế của Foster đang được xây dựng tại Bắc Kinh. Nét ấn tượng thể hiện không chỉ ở công nghệ, vận dụng dễ dàng, mà còn tạo những yếu tố nhằm làm cho hành khách thuận tiện trong sử dụng, bền vững với môi trường. Phần mái công trình áp dụng những nguyên tắc về khí động lực, được thiết kế khá đặc biệt theo hình dáng của một con rồng, cùng màu đỏ và vàng... những hình ảnh tượng trưng cho đất nước Trung Quốc. Công trình khởi công xây dựng từ năm 2003 và dự định khánh thành năm 2008 để chào đón Thế vận hội mùa hè Bắc Kinh.

 

30 St Mary Axe có hình dáng khá đặc biệt và không bị lẫn bởi bất kỳ công trình nào tại London. Đây là tòa nhà sinh thái cao tầng đầu tiên ở thủ đô Vương quốc Anh, sử dụng năng lượng sạch. 30 St Mary Axe là một tập hợp của các tiêu chuẩn tiên tiến và cũng táo bạo nhất về kỹ thuật, kiến trúc, xã hội và xử lý không gian. Những bức tường kính và mái nhọn đã hấp thụ ánh sáng và tạo những góc nhìn thú vị. Công trình hoàn thành năm 2004.

SVĐ Wembely mới khánh thành đầu năm 2007 cũng là một tác phẩm của Norman Foster. SVĐ mới có tổng chiều cao gấp gần 4 lần so với thiết kế cũ, nằm trên diện tích xây dựng gấp đôi. Nơi đây có sức chứa 90.000 chỗ ngồi, và hiện là SVĐ không có đường chạy (chỉ dành cho bóng đá) lớn nhất thế giới. Điểm đặc biệt nhất của thiết kế này là hệ thống mái che một phần, được đỡ bởi một khung vòm cao tới 133 m. Đứng ở bất kỳ vị trí nào tại London, cũng có thể nhìn thấy phần mái này.

 

 

Sân vận động mới Nou Camp của CLB Barcelona (Tây Ban Nha) sẽ được nâng cấp thành một sân bóng hoành tráng nhất châu Âu theo thiết kế mới của KTS Norman Foster. Thiết kế đã hoàn thành, với một hình ảnh Nou Camp mới có sức chứa lên tới khoảng 106.000 người, cùng với hệ thống trang thiết bị hiện đại, trong đó có cả bệnh viện và các khu vực công cộng khác.

 

Theo Dothi.net

 

Một số công trình đặc sắc khác

Phòng hòa nhạc tại Glasgow (Ảnh: wikimedia)

 

Ga Expo MRT, Singapore(Ảnh: wikimedia)

 

 

 

Trụ sở Willis Faber và Dumas, Ipswich, một trong số những công trình đầu tiên của hãng Foster và cộng sự

(Ảnh: fosterandpartners)

 

 

 

Trụ sở Sainsbury, London (Ảnh: wikimedia)

 

 

Công trình Nhà chứa máy bay Mỹ (American Hangar) ở Viện Bảo tàng Chiến tranh Đế quốc (Imperial War Museum Duxford) ở Duxford (Ảnh: flick)

 

Xây hòn đảo pha lê ở Matxcơva

 

[gp14 1.134]

Kiến trúc sư Tadao Ando

 

 

Ando Tadao ( sinh 13 tháng 9, 1941 ở Osaka, Nhật Bản) là một kiến trúc sư người Nhật. Ông là một người theo chủ nghĩa Phê bình khu vực. Ando chưa hề qua một trường lớp đào tạo về kiến trúc nào. Thời trẻ, ông đã một mình thực hiện một chuyến đi từ Đông sang Tây để tự quan sát và học hỏi. Ông đã từng là tài xế, một võ sĩ quyền Anh trước khi là một kiến trúc sư. Năm 1969, ông thành lập hãng kiến trúc Tadao Ando và cộng sự.

 

Công trình nhà lô ở Sumiyoshi (Azuma House), một nhà nhỏ 2 tầng, hoàn thành năm 1972 là công trình đầu tiên bộc lộ những đặc điểm kiến trúc của ông. Nó bao gồm 3 khối không gian vuông cân bằng. Trong đó, hai khối đặc của không gian nội thất được chia cắt bằng một không gian mở của sân.

 

Năm 1995, Ando được nhận giải thưởng Pritzker và 100.000 đô la Mỹ. Ông đã tặng số tiền đó cho những trẻ em mồ côi trong cuộc động đất Hanshin.

 

Các công trình:

A. Đã hoàn thành:

- Nhà lô (Azuma House), Sumiyoshi, tỉnh Osaka, Nhật Bản, 1976

- Khu tập thể Rokko, giai đoạn 2, Rokko, tỉnh Hyogo, Nhật Bản, 1983

- Festival, Naha, tỉnh Okinawa, Nhật Bản, 1984

- Nhà thờ nước, Tomamu, tỉnh Hokkaido, Nhật Bản, 1988

- GALLERIA akka, thành phố Osaka, Nhật Bản, 1988

- Bảo tàng trẻ em, Himeji, thành phố Hyogo, tỉnh Hyogo, Nhật Bản, 1989

- Nhà thờ ánh sáng, Ibaraki, thành phố Osaka, tỉnh Osaka, Nhật Bản, 1989 [1] [2]

- Collezione, Tokyo, Nhật Bản, 1989

- Nhà làm việc RAIKA HEADQUARTES BUILDING, Osaka, Nhật Bản, 1989.

- Đền thờ nước, đảo Awaji, tỉnh Hyogo, Nhật Bản, 1991 [3]

- Bảp tàng Nghệ thuật đương đại Naoshima, Naoshima, thành phố Kagawa, tỉnh Kagawa, Nhật Bản, 1992 [4] [5]

- Gian triển lãm Nhật Bản tại Expo '92, Seville, Tây Ban Nha, 1992

- Nhà tập thể Rokko, giai đoạn 2, Rokko, Kobe, Nhật Bản, 1993

- Nhà bảo tàng Sunstory, thành phố Osaka, Nhật Bản, 1995

- Nhà riêng, Chicago, Illinois, 1997

- Quỹ nghệ thuật Pulitzer, Saint Louis, Missouri, 2001 [6]

- Bảo tàng tưởng niệm Ryotaro Shiba, Higashiosaka, thành phố Osaka, tỉnh Osaka, Nhật Bản, 2001

- Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Fort Worth, Fort Worth, Texas, 2002 [7]

- Bảo tàng Nghệ thuật Chichu, Naoshima, thành phố Kagawa, tỉnh Kagawa, Nhật Bản, 2004 [8]

- Nhà hàng Morimoto Manhattan, 2006

 

B. Đang trong quá trình xây dựng:

- Dự án Jingumae 4-Chome, Tokyo, Japan (dự kiến hoàn thành tháng 1 năm 2006) [9]

- Nhà, khu chuồng ngựa, lăng cho nhà thiết kế Tom Ford, gần Santa Fe, New Mexico, Mỹ

- Mở rộng Viện học Nghệ thuật Clark ở Williamstown, Massachusetts

 

Giải thưởng:- Giải thưởng thường niên (Row, Sumiyoshi), Học viện Kiến trúc Nhật Bản, 1979

- Giải thưởng Văn hóa (Khu nhà Rokko Housing 1 và 2), Nhật Bản, 1983

- Huy chưong Alvar Aalto, Hiệp hội kiến trúc sư Phần Lan, 1985

- Huy chương vàng kiến trúc, Viện hàn lâm Kiến trúc Pháp, 1989

- Giải thưởng kiến trúc Carlsberg, Đan Mạch, 1992

- Giải thưởng Hàn lâm nghệ thuật Nhật Bản, Nhật Bản, 1993

- Giải thưởng Pritzker, 1995

- Hiệp sĩ Hiệp hội Văn học và Nghệ thuật Pháp, Pháp, 1995

- Giải thưởng Hoàng gia "FRATE SOLE" về kiến trúc, Hiệp hội nghệ thuật Nhật Bản, 1996

- Huân chương Hiệp hội Văn học và Nghệ thuật Pháp, Pháp, 1997

- Huy chương vàng Hoàng gia, Hiệp hội kiến trúc sư Hoàng gia Anh (RIBA), 1997

- Huy chương vàng AIA, Hiệp hội Kiến trúc sư Mỹ (AIA), 2002

 

Sưu tầm: Diendankientruc.com

[gp14 1.134]

Le Corbusier - nhà kiến trúc sư có tâm hồn

 

Le Corbusier, tên thật là Charles Edouard Jeanneret, sinh ngày 6.10.1887, mất ngày 27.8.1965. Khi ông qua đời, nước Pháp đã chôn cất với nghi thức quốc tang tại sân bảo tàng Louvres, với hàng quân danh dự và những bài điếu văn trang trọng.

 

Năm 1987, kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông, một cuộc triển lãm lớn tại trung tâm Pompidou ở Paris đã dành cho nhà kiến trúc tài năng của thế kỷ này. Với 70 mô hình, trong đó có 15 bản gốc, khoảng hơn 1.000 bản vẽ kiến trúc, nghiên cứu, phác thảo, tượng đài, thảm tranh, thư từ tài liệu và sách báo v.v... đã ghi nhận một cuộc tìm kiếm suốt đời cho nghệ thuật và tự khẳng định là một tài năng có thực, một sự nghiệp phong phú và đa dạng.

 

Từ cuộc triển lãm, mọi người được hiểu rõ hơn về cuộc đời ông. Từ một cậu bé học nghề khắc chạm đồng hồ, ước mơ thành họa sĩ, cuối cùng trở thành một nhà kiến trúc lỗi lạc. Chính hội họa đã soi sáng cho sự nghiệp kiến trúc của ông. Tranh của ông chịu ảnh hưởng của trường phái lập thể từ các họa sĩ tài danh như Braque, Picasso, Juan Gris, Fernand Léger... Điều này, người ta cảm nhận được cảm quan tạo hình của ông về hình thức và sức mạnh của nó trong sáng tạo kiến trúc, như các chi tiết vòm, lò sưởi v.v... trong những công trình do ông thiết kế.

 

Ông không có điều kiện được học tốt nghiệp một bằng kiến trúc sư nào, nhưng ông không chịu khuất phục, mà cố gắng học hỏi và chịu ảnh hưởng lớn của các nhà kiến trúc đương thời. Ông rung cảm được trước hình khối bê tông của Perret, ngôi nhà Dom-ino (1914) đối với ông còn có câu trả lời tốt hơn cho nhu cầu kinh tế ngoài cứu cánh để ở. Theo ông, kiến trúc là phương tiện để thể hiện sự tự do sáng tạo của mình.

 

Vậy mà, mãi đến sau khi ông mất, người ta mới bàn cãi nhiều về việc ông làm, còn trước đó là sự im lặng kính cẩn. Những dự án đô thị, những tổ hợp nhà ở được mệnh danh là những "tổ may để ở", những tế bào hình học "nhà + vườn" hay "không khí + cây xanh + ánh sáng" v.v... do ông thiết kế đã chỉ ra cái triết lý mâu thuẫn "cái có ích chưa phải là cái đẹp"?. Chính lập luận này của ông đã xóa tan điều người ta hằng tưởng ông là tín đồ của chủ nghĩa công năng. Bây giờ thì đã rõ về ý niệm và cái lô gích của ông qua các công trình, là ông đặt những sáng tạo hình lập thể lên trên chức năng, chừng nào điều này do tính hợp lý và yêu cầu tự thân của kiến trúc đòi hỏi.

 

Qua những mô hình của ông, người ta thấy những vẻ đẹp, sự sắp xếp lớp lang, sự khác biệt trong tính thống nhất của nghệ thuật kiến trúc. Từ ngôi biệt thự Fallet đến biệt thự Schwob, từ biệt thự La Roche đến căn hộ chung ở Marseille, từ ngôi nhà thờ Ronchamp đến nhà tu kín Torette, từ trụ sở Liên hiệp quốc đến thành phố Chandigarh ở Ấn Độ, từ ngôi nhà Citrohan đến chiếc cabin trên tàu xuyên đại dương v.v...

 

Với ông, trước khi trở thành hình khối, công trình kiến trúc trước hết phải là một không gian để sống, được nhìn nhận theo công năng trong con mắt người sử dụng nó. Đây chính là sự quan tâm đến mức khắc khoải giữa nghệ thuật và nhân sinh trong cuộc đời sáng tạo kiến trúc của ông. Người ta còn nhắc lại một câu chuyện nhỏ, đời thường về ông, khi ông xây dựng khu chung cư ở Marseille. Ông hỏi ông André Wongensky - tổng công trình sư và là cộng sự với ông:

 

"Thế liệu những người sống ở đó có sung sướng không?" Phần thưởng dành cho ông là câu trả lời của người dân ở khu này: "Họ cảm thấy sung sướng, và sẽ luôn sống ở đó, nếu họ có dời đi nơi khác, họ luôn nhớ để quay về".

 

Bởi lẽ, trong việc tổ chức không gian, Le Corbusier còn có một cái gì cao hơn là một khối thực thể vật chất, đó là một tâm hồn của riêng ông dành cho Con người. Le Corbusier mãi mãi xứng đáng là một nhà kiến trúc, nhà thiết kế đô thị, một nghệ sĩ tài năng thực thụ, một tâm hồn thơ, cộng với một cảm quan sáng tạo nghệ thuật...

 

Một bài viết ngắn chưa thể nói đầy đủ về cuộc đời sáng tạo của ông. Khi tôi còn là sinh viên kiến trúc, các thầy của tôi gọi ông là "Bậc thầy của các thầy" mỗi khi giảng về công trình do ông sáng tác. Vào nghề, tôi có dịp được tham khảo qua sách báo, tài liệu để học hỏi nhiều hơn về tính triết lý trong nghệ thuật kiến trúc của ông theo "trường phái Le Corbusier".

 

Tôi viết, để mong góp phần làm rõ hơn về chân giá trị đích thực của một tài năng và ngôn ngữ triết lý từ nghệ thuật sáng tạo của kiến trúc mang lại. Theo tôi, kiến trúc là một tổ hợp hình khối không gian đầy tính nghệ thuật, nhưng trước hết kiến trúc phải phục vụ cho con người. Hoặc là con người sẽ sống đến trọn đời bên công trình, hoặc là cộng đồng dân cư sẽ chiêm ngưỡng nó hàng ngày trong cuộc sống. Do vậy kiến trúc mang tính đặc thù khoa học + nghệ thuật và xã hội. Bất kỳ sự lý giải nào về một công trình kiến trúc, một khi đã thoát ly tính khoa học của xây dựng, hoặc xa rời tính cộng đồng của xã hội đương thời thì khối vật chất kia chi có thể là một thực thể của sản phẩm tạo hình điêu khắc - chưa đạt đến sự toàn vẹn của sáng tạo kiến trúc. Nhưng nghệ thuật điêu khắc tự thân đã có thứ ngôn ngữ riêng của nó. Do vậy, nếu sự vay mượn khiên cưỡng hay áp đặt loại hình kiến trúc để phản ánh ý đồ sáng tạo chủ quan bằng phương pháp điêu khắc (hay ngược lại) thì sản phẩm của nó chỉ có thể tiến về hai cực hoặc là kỳ quan tuyệt tác, hoặc là thoát ly nghệ thuật.

 

Một kỳ quan kiến trúc chỉ có ở những tài năng đích thực! Nhưng tài năng thường ít thấy ở những con người tự nhận mình ngang hàng với danh nhân kiệt xuất của nhân loại.

Trích Diendankientruc.com

Công trình:

Villa Savoye - hoàn thànnh 1929 - được đánh giá là tác phẩm tiêu biểu của kts Le Corbusier và của trường phái kt Quốc Tế. Công trình là biểu hiện thực tế của lý thuyết "5 điểm (five points)" về thẩm mỹ mới do bản thân Le Corbusier đề xuất.

 

Villa Savoye - hoàn thành 1929 - được đánh giá là tác phẩm tiêu biểu của kts Le Corbusier và của trường phái kt Quốc Tế.

Công trình là biểu hiện thực tế của lý thuyết "5 điểm (five points)" về thẩm mỹ mới do bản thân Le Corbusier đề xuất.

- pilotis: cột trống tầng - cột chịu lực ở tầng 1 nâng công trình khỏi mặt đất ẩm thấp và cho phép không gian xanh chảy dưới công trình

- flat roof terrace: vườn mái - thêm chức năng sử dụng hữu ích cho diện tích xây dựng

- free plan: mặt bằng mở - không sử dụng tường chịu lực cho phép tấm ngăn tường có thể được bố trí theo nhu cầu/thẩm mỹ

- ribbon windows: cửa sổ băng - đem lại ánh sáng và thông thoáng bình đẳng

- free facade: mặt đứng tự do - do không bị hạn chế bởi kết cấu mặt đứng được thiết kế tự do với lớp tường mỏng, cửa sổ và các khoảng trống

 

Công trình là nhà nghỉ cuối tuần ở vùng ngoại ô Paris.

Nét chính của thiết kế ngoài 5 điểm như để cập ở trên

thiết kế module - xuất phát từ nghiên cứu của Corbu về toán học, kiến trúc tỷ lệ vàng và tỷ lệ con người.

Thẩm mỹ mới hiện đại không trang trí, có hình khối thiết kế trừu tượng, màu tinh khiết. Ngoại thất là màu trắng thể hiện sự mới mẻ, tinh khiết, đơn giản và khỏe mạnh, bên trong là các mặt phẳng với các màu nhẹ nhàng. Mặt bằng nội thất mở, năng động với sự chuyển tiếp giữa các tầng nhà thông qua cầu thang xoắn và đường dốc. Đồ nội thất được thiết kế luôn cùng với thiết kế kiến trúc và là một phần của công trình.

 

Kts Corbusier trình bày trong cuốn "Precisons sur un etat present de l'architecture et de l'ubanisme"

 

" ngôi nhà là hình hộp ở trong không gian, được kết nối với xung quanh một cách liên tục bởi các cửa sổ dài. Không còn sự ngần ngại trong tổ chức tạo hình kiến trúc giữa không gian và hình khối. Cái hộp nằm giũa vùng bình nguyên, bao quát cả vườn cây.

Từ không gian bên trong của sảnh ra vào, một cách nhẹ nhàng tự nhiên, một đường dốc thoải dẫn lên tầng 1, nơi mà cuộc sống của chủ nhân căn nhà diễn ra: tiếp khách, ngủ, v.v. Tầm nhìn và ánh sáng cho các phòng đến từ chu vi của hình hộp, các phòng chức năng khác nhau nối liền kề với tỏa tròn từ một vườn treo - và vườn treo thì giống như là nơi phân bổ ánh sáng hấp thụ từ mặt trời. Các bức tường/cửa kính trượt của phòng khách và các phòng khác đều có thể mở một cách tự do ra khu vườn treo này; do đó ánh sáng mặt trời chiếu sáng mọi nơi, chiếu vào trung tâm/trái tim của ngôi nhà.

Từ vườn treo này, đường dốc trở nên vật thể ngoại thất và dẫn tới sân thượng và chỗ tắm nắng. Từ chỗ tắm nắng một cầu thang xoắn dẫn tới tầng hầm nằm dưới hàng cột (pilotis). Cầu thang xoắ, thành phần theo chiều đứng, được sắp đặt một cách tự do đối với bố cục theo chiều ngang."

"những thành viên sống trong căn nhà mà sẽ sống ở đây bởi vì vẻ đẹp đồng quê sẽ cảm nhận được và được tận hưởng vẻ đẹp này từ độ cao của vườn treo và cửa sổ dài mở ở bốn phía. Cuộc sống gia đình sẽ hòa trộn vào với giấc mơ đồng quê thơ mộng."

 

 

Điểm rất hay cảu công trình này là tổ chức tuyến giao thông trong công trình liên tục và các không gian chức năng lần lượt được sắp đặt, tiết lộ (unfolded) dọc theo hành trình của tuyến/không gian giao thông/chuyển động này - chính xác. Ánh sáng chan hòa trở nên dễ dàng được điều khiển và nhào nặn qua việc đóng mở các mảng tường, cửa và cửa sổ.

 

Một số điểm từ cuốn "Precisions:"

"Kiến trúc là sự tổ chức giao thông"

" Kiến trúc bao gồm các diện được chiếu sáng"

" Mặt bằng mở, mặt đứng tự do"

" Tôi sáng tác/biên soạn với ảnh sáng"

một số bản vẽ kiến trúc

 

mặt bằng tầng trệt

 

 

mặt bằng tầng 1

 

mặt bằng tầng 2 (tầng thượng)

 

mặt đứng

 

mặt đứng nội thất

 

 

phối cảnh vườn trên cao (vườn treo(

bản vẽ thang

 

 

 

 

bản vẽ chi tiết cửa

 

[gp14 1.134]

Le Corbusier với Ronchamp

 

 

Thời điểm xây dựng: 1950-1954

Địa điểm: Ronchamp, Vosges, Pháp

 

Mái bằng bên tông xám xịt, xì xì là mối đe dọa nhiều bề mặt tường màu trắng như để tán dương sự phối hợp bậc thầy giữa ánh sáng và cấu trúc của Le Corbusier.

Đối với những ai đã từng tham quan nhà nguyện Notre Dame du Haut của Le Corbusier ở Ronchamp, không có sự kết hợp nào giữa nội dung và hình ảnh có thể sánh với xúc cảm mãnh liệt trong tinh thần, như thể có ma lực toát ra từ công trình. Nhà nguyện mặc dù khiêm tốn nhất nhưng phi thường này tổng hợp nhiều ảnh hưởng hiện hữu trong kiến trúc sau Đại chiến thế giới thứ II của Le Corbusier, cho thấy tính chất nhạy cảm đối với địa điểm xây dựng ít biểu hiện rõ hơn phần lớn công trình do ông thi công ở đô thị tham quan thuận tiện. Nhà nguyện cũng quan trọng không kém như một chứng minh đáng kể cho nỗ lực của Cha dòng Đa minh Alain Couturier nhằm thuyết phục giáo sỹ đồng môn vực dậy nghệ thuật Giáo hội thông qua việc đặt hàng cho những kiến trúc sư và nghệ sỹ hiện đại tài năng nhất.

 

Cha Couturier đã đặt hàng Henri Matisse khâu trang trí nhà nguyện của dòng Đa minh ở Saint Paul de Vence, nhưng ông đánh giá cao tài năng của Le Corbusier và đề nghị với Giáo phận Belfort nên giao việc cho kiến trúc sư này để thay thế nhà nguyện Notre Dame du Haut đã bị phá hủy trong Đại chiến thế giới thứ II. Mặc dù tự xưng là một người vô thần, nhưng Le Corbusier rất nhạy cảm với không gian được hình thành trong nhiều công trình tôn giáo ông đã tham quan, nên chấp nhận đơn đặt hàng. Sau này cha Couturier còn nhờ Le Corbusier thiết kế tu viện La Tourette lớn hơn nhiều lần Lyon.

 

Môi trường

 

Tọa lạc trên một đỉnh đồi nổi bật, cách ngôi làng Jura nguyên quán của Le Corbusier không xa, đầu tiên những người thờ Thần Mặt trời đến đây thờ cúng, kế đến là người La Mã, và sau cùng từ thời Trung cổ là nhà thờ của người hành hương lập nên để thờ Đức mẹ Maria đồng trinh. Le Corbusier xác định vị trí xây dựng ngay lập tức và dần dần chấp nhận hình dạng chung mà trợ lý André Maisonnier chắt lọc và vẽ chi tiết.

 

Một toán thợ vài người dưới sự chỉ huy của Maisonnier xây dựng nhà nguyện phần lớn bằng thủ công với sự chỉ đạo cá nhân thường xuyên của Le Corbusier. Tính chất tự phát khi xây dựng phản ánh mật thiết với việc sáng tạo một tác phẩm điêu khắc hơn là một công trình kiến trúc quyết định trước

 

 

Phác họa ban đầu của Le Corbusier cho thấy hình dáng sau cùng của nhà nguyện.

 

Nếu nhìn từ xa, công trình có vẻ như vươn cao từ đỉnh đồi. Khi từ ngôi làng phía dưới tiến đến gần, hình dáng điêu khắc của nhà nguyện dần dần lộ ra với sự đáng kinh ngạc, không có lúc nào khách tham quan đánh mất cảm xúc khám phá và ngạc nhiên. Lý do giải thích cảm giác cả kịch tính lẫn hài hòa chắc hẳn rất phức tạp, nhưng có lẽ phát sinh từ sự tận tụy của kiến trúc sư trong thiết kế từng chi tiết sau cùng.

 

Sự hài hòa gắn liền với thực tế tỷ lệ tổng thể, hoa văn trên sàn, kích thước cửa sổ và không gian - mọi chiều - xuất phát từ hệ thống đo đạc theo tỷ lệ Modulor dựa trên phép nhân kích thước con người và ứng dụng Mặt cắt vàng do chính Le Corbusier phát triển. Cảm giác phát hiện được duy trì qua sự phát triển tinh tế các hình dạng lõm, lồi, kết cấu thô và nhẵn.

 

Kết cấu

 

Ba tường cong có 2 mục đích: hình thành các khoảng không gian bên ngoài và bên trong thể hiện một công trình điều khắc tầm cỡ, trong khi vẫn tạo cho toàn bộ nhà nguyện tính ổn định về cấu trúc, cho phép mái nhà và 3 tháp nhà nguyện phần lớn tự chịu lực cho chính mình. Mỗi vách trong số 3 vách cấu trúc hình thành bằng các panel bê tông và lớp chèn trong khối xây (bằng đá lấy từ nhà nguyện trước) sau đó phủ lên bằng lưới kim loại và phun bê tông. Mỗi vách đều có một kết cấu khác nhau, tăng thêm sự rọi sáng vào nhà nguyện suốt cả ngày.

 

 

 

Biểu đồ bóc vỏ của nhà nguyện. Xây dựng ngay địa điểm của nhà nguyện trước đây.

 

Mái bê tông đồ sộ, người ta thường nghĩ đã lấy cảm hứng từ hình dáng của chiếc móng ngựa, mà kiến trúc sư thán phục, thể hiện trong thực tế là lớp vỏ bê tông trọng lượng nhẹ, liên tưởng đến cánh máy bay ở mặt cắt ngang. Phép loại suy sau cùng có vẻ thích hợp khi mái nhà thực ra là "chiếc thuyền" đang trôi về mặt tiền phía Đông và Nam. Những gối tựa rất nhỏ, từ bên ngoài không nhìn thấy do giấu trong bóng tối, từ bên trong cũng không nhìn rõ do dải ánh sáng rực rỡ ở chỗ mái và tường giao nhau, tạo ấn tượng mái nhà đồ sộ đang đe dọa đến các tường độc lập. Le Corbusier cũng sử dụng chi tiết này ở La Tourette.

 

 

 

Các khoảng trống trên vách ánh sáng và tất cả đồ gỗ nội thất tuân thủ hệ thống kích thước Modulor của kiến trúc sư. Kính màu cũng do Le Corbusier lắp đặt.

Mặt tiền phía Đông gồm một bàn thờ lộ thiên, bục giảng kinh và chỗ ca đoàn giấu vào mái nhà nhô ra để phục vụ đám đông tín đồ hành hương, phân cấp mặt bằng tạo cho vạt cỏ phía Đông có cấu hình đài vòng. Tượng Đức mẹ Maria đồng trinh của nhà nguyện trước đặt trong hốc tường có thể nhìn thấy từ cả bên trong lẫn bên ngoài.

 

Quay mặt về hướng Nam là tường ánh sáng đặc biệt - một vách tường xây đá đồ sộ dày từ 1,5-4,5m; cong trong sơ đồ và nhỏ dần trong mặt cắt ngang. Đặt trong tường đá có trát vữa là những khoảng trống do Modulor quyết định, phần kính màu do Le Corbusier lắp, cửa ra vào lớn phía Nam để rước lễ bằng sắt tráng men chịu nhiệt cũng do Le Corbusier thiết kế.

 

Số liệu thực tế:

 

Gian giữa nhà thờ:

- Chiều dài: 25m

- Chiều rộng: 13m

- Độ cao tối đa ở vách bàn thờ: 10mChiều cao nửa mái bát úp: 15 và 22mVật liệu: bê tông cốt thép, đá chèn, bê tông phunSự hài hòa ánh sáng

 

Khách tham quan ít lâu sau phát hiện công trình cũng là một đồng hồ mặt trời khổng lồ với sự tập hợp phong phú các kết cấu, góc cạnh, hình dạng và hốc tường ghi lại chính xác sự trôi qua của thời gian. Sự chuyển tiếp tia nắng mặt trời qua các góc cạnh thô thiển ở "mũi thuyền" phía Đông Nam sang vách ánh sáng phía Nam có vẻ như kéo dài vô tận. Từ lúc tinh mơ đến khi tối trời, công trình vẫn luôn thu hút sự chú ý của khách tham quan, liên tục thay đổi hình dáng và đặc điểm.

 

 

 

Ánh mặt trời rọi sáng hình dáng phong phú của nhà nguyện để ghi lại sự trôi qua của thời gian

 

Sự phối hợp hài hòa giữa ánh sáng và bóng tối thật kỳ thú tiếp tục diễn ra trong nội thất, nơi một bầu không khí dang thay đổi do tháp ánh sáng tạo ra với nhiều hướng khác nhau xác định thời gian thích hợp trong ngày nên sử dụng nhà nguyện nào trong số 3 nhà nguyện. Mái bê tông xù xì, chắn sáng, đá mượt mà lót nền, gỗ đẽo thô thiển làm băng ghế, cửa sổ lắp kính màu và cửa ra vào tráng men chịu nhiệt, tất cả đều kết hợp để tạo ra một bảng màu Palette phong phú giữa vật liệu và kết cấu.

 

Tác dụng phối hợp của mái treo, vách áng sáng và âm hưởng học đậm đà do các bề mặt cong tạo ra, đã làm cho nhà nguyện trở thành một khung cảnh rất hiện đại, thân mật, tráng lệ, khẳng định khả năng trực giác của Le Corbusier và cha Couturier.